Anksiyete Nedir?

Hepimiz gündelik hayatta korku, kaygı ve tedirginlik hissi yaşarız. Ankara’da yürüdüğümüz karanlık bir yol, biraz sonra gireceğimiz sınav, ya da psikiyatri doktor odasının önünde elimizde tetkiklerle beklerken. Hayatın akışı içinde yaşadığımız bu duyguları hep normal olarak kabul ederiz ve o anki davranışlarımıza etkisi en az seviyede olur.

Peki anksiyete nedir? Aslında anksiyete yalnız bir duygudan öte bir emosyondur. Kabaca yukarıda bahsi geçen duyguları daha yoğun yaşadığımız, çoğu zaman içsel bir huzursuzluğun eşlik ettiği bir emosyondur. Anksiyete basit bir duygudan öte daha karmaşık olan bir emosyondur. Yani kişi duygu olarak yaşarken aynı zamanda bedeninde hisseder ve hem de kişiyi davranış olarak tetikler. Eğer bu yaşantı çok kısa sürede çok yüksek seviyeleri ulaşırsa bu duruma toplum arasında anksiyete atağı ya da anksiyete nöbeti gibi isimler verilmektedir.

Herhangi bir duyguda olduğu gibi anksiyeteden tek başına kötü ya da olumsuz değildir. Kişinin o an verdiği tepki anksiyetenin etkileri ya da anksiyetenin zararlarını belirlemek adına önemlidir. Eğer kişi anksiyetesi zararlı bir duygu olarak görür ve ona göre davranırsa anksiyetesinin zararlarını deneyimler. Örneğin sınavın kapısındaki kişinin kaygısını daha yoğun yaşadığını hayal edelim. Bedeninde örneğinde göğsünde bir sıkışma hissi, ellerinde terleme belki tuvalet ihtiyacı oluşması, yerinde duramama huzursuzluk o an dışarıdan baktığımızda göreceğimiz tablodur. İşte tam o sırada bu öğrenci sınava girmek yerine anksiyetesinin etkisinde sınav salonunu terk etse anksiyetenin olumsuz sonuçlarından biri ile karşı karşıya kalmış olur. Ama eğer o ana yaşadığı anksiyetenin onun eksik bıraktığı sınav öncesi kurallara uymak için bir uyarı sinyali olduğu bilgisi ile yaklaşırsa, onun sınav performansını artırıcı bir etkisi olacaktır.

Anksiyete her kültürde ve toplumda benzer yaygınlıkta izlenir. Erkek ve kadın cinsiyette de bozukluk düzeyinde olmayan anksiyetenin benzer oranlarda görüldüğü söylenebilir. Çocuklarda, gençlerde, erişkinlerde ve yaşlılarda sıklıkla izlenebilir. Ayrıca içsel kaynaklı varoluşsal olabileceği gibi, dış kaynaklar ile tetiklenen performans, yabancılık çekme, sosyal gibi nedenlerle de ortaya çıkabilir.

Anksiyetenin daha yaygın olduğu, kararlı hale geldiği ve kişinin işlevselliğini belirgin derecede etkilediği durumlarda ise artık psikiyatrik hastalıktan anksiyete bozukluğundan bahsedilmektedir. Bu aşamada bir psikiyatrist aracılığıyla ilaç tedavisi, psikoterapi yapılması uygun olacaktır.